-(1)-png-1652103907.png)
Hidayet Arasan
Özellikle son bir yıldır en çok duyduğumuz kelimelerden biri; Metaverse. Sanal evren anlamına gelen Metaverse aslında uzun yıllardır hayatımızda. Peki neden bir anda bu kadar popüler oldu? As Bilişim Teknolojileri olarak bu blog yazımızda sizlerle Metaverse kavramını ve gelecekte bizi bekleyen yenilikleri yakından inceleyeceğiz.
Teknoloji sıklıkla kimsenin tahmin edemeyeceği sürprizler üretir ve en büyük gelişmeler de genellikle onlarca yıl önceden tahmin edilir. 1945'te Vannevar Bush, günümüzde internet olarak adlandırılan kavramı; "Memex" adını verdiği, tüm kitapları, kayıtları ve iletişim bilgilerini depolayacak ve bunları ilişkilendirme yoluyla mekanik olarak birbirine bağlayacak tek bir cihaz olarak tanımladı. Memex, tanımının oluşumundan 20 yıl sonra World Wide Web (www)'in gelişimine rehberlik eden “Hipermetin” fikrini formüle etmek için kullanıldı.
Bu doğrultuda, gelecekteki çözümlerin ana hatları genellikle tahmin edilebilir ve bir bakıma bunları üretecek/üretebilecek teknik donanımların geliştirilebileceği fikir aşamasındayken araştırılır ya da doğrulanır ancak bunların nasıl yerlerine oturacağını, hangi özelliklerin az-çok önemli olduğunu, ne tür yönetim modellerinin veya rekabet dinamiklerinin onları yönlendireceğini tahmin etmek çoğu zaman imkansızdır.
Bu imkansızlık öngörüsü, bu süreçte konuyla ilgilenen kullanıcılar dışındaki kişilerin bu tanımların bir gün hayat bulabileceğine olan inancını negatif yönde etkiler.
Günümüzdeki “Metaverse” kavramının bir gün gerçekten kullanılabilir olacağına olan inançsızlığın ana sebebi de budur.
Peki nedir bu Metaverse?
Metaverse kavramını anlamak için öncelikle kelimeyi oluşturulan parçalar inceleyebiliriz. “meta” Yunancada “sonra, öte” anlamına gelen bir kelimedir. Meta kelimesi ve İngilizcedeki “universe” kelimelerinin birleştirilmesi ile türetilen Metaverse ise kısaca “evrenötesi” anlamına gelmektedir.
Söz konusu Metaverse kavramından ilk olarak Neal Stephenson isimli yazarın Snow Crash romanında bahsedildi. Romanda insanların avatarlarının bulunduğu çok boyutlu sanal bir yaşam alanına Metaverse ismi veriliyordu. Ek olarak bilim kurgu evreninde de birçok kez aynı konuyu ele alan sanal evrenlerden bahsedilmişti.
Metaverse’i günümüz dünyasında tanımlamak gerekirse; var olan tüm dijital evrenlerin/ortamların birleşimiyle oluşan genelleştirilmiş ve kurgulanmış bir sanal evren diyebiliriz.
Metaverse oluşumunun dayanakları ve gerekçeleri nelerdir?
Metaverse’in nispeten yeni bir oluşum olması ve henüz geliştirilme aşamasında olmasında nedeniyle platformlar kendi karar ve kurallarını koyma konusunda henüz özgür. Bu yüzdendir ki oluşumların resmi bir dayanağı bulunmamakta. Ancak aşağıda belirttiğimiz bazı dayanaklar hali hazırda oluşturulmaya başlanmış sanal evrenlerin temelini oluşturmaktadır.
- Kalıcılık
Asla sıfırlamaz, duraklamaz veya bitmez, süresiz olarak devam etmelidir. - Eş zamanlılık ve Akıcılık
Gerçek hayatta olduğu gibi önceden planlanmış ve bağımsız olaylar gerçekleşecek olsa da, Metaverse herkes için tutarlı ve gerçek zamanlı olarak var olan yaşayan bir deneyim olmalıdır. - Bireysellik
Herkes Metaverse'in bir parçası olabilmeli ve kişisel cihaz/ortamlar ile aynı anda belirli bir etkinlik, yer veya aktiviteye katılabilmelidir. - İşleyen Ekonomi
Sanal ortam içerisinde bireyler ve işletmeler, başkaları tarafından tanınan ve değer üreten geniş bir iş yelpazesi yaratabilmeli, sahiplenebilmeli, yatırım yapabilmeli, satabilmeli veya ödüllendirebilmelidir. - Genişleyen Bir Deneyim Ortamı
Özel veya genel ağlar aracılığıyla oluşturulan sanal deneyimler; açık veya kapalı platformlarda oluşturulabilmeli ve karşıya aktarılabilmelidir.
Sonuç olarak Metaverse kavramı, halen kulağa sadece bilim kurgu filmlerinin konusu gibi gelse de internetin hatta insan yaşamının geleceği olarak tanımlanıyor. Belki de uzun vadede insanlar bütün zamanını bu sanal ortamlarda geçirecek, burada iş bulacak ve para kazanacak ve de burada sosyalleşecek. Hatta belki de bilinç aktarımı bu ortamlarda mümkün olacak (Neuralink’i incelemenizi tavsiye ederiz). Tüm bu heyecan verici gelişmelerin geleceğini birlikte göreceğiz. Gelişmelerden haberdar olmak için bizi takip edin.
